Werken met etherische oliën

-Wat zijn etherische oliën?
Etherische olie, ook wel essentiële of aromatische olie genoemd,
Is een vluchtige olie die wordt gewonnen uit plantaardige bestandsdelen zoals bloemen, vruchten, zaden, houtsoorten en wortelen.
Bevat de levensenergie van de plant
Beschermt de plant tegen ziektes
Zorgt voor de specifieke geur en eigenschappen van de plant

-Het winnen van etherische oliën
-Stoomdestillatie
Etherische olie wordt vaak verkregen met behulp van stoomdestillatie. Door stoom door de olierijke plantdelen te leiden, vervliegt de olie met de stoom. Zodra de stoom is afgekoeld tot water en de olie weer vloeibaar is, kan de olie van het water worden gescheiden.
-Droge destillatie
Een andere methode om etherische olie te winnen is droge destillatie. Deze methode wordt bij bepaalde houtsoorten gebruikt. Door het hout te verwarmen, verdampt de olie. Vervolgens kan de damp worden gecondenseerd.
-Persen
Om etherische olie uit de schil van bijvoorbeeld citrusvruchten te verkrijgen, maakt men gebruik van persen. Door de schil met een mechanische pers onder druk te zetten, komt de etherische olie vrij.

-Wat is aromatherapie?
Aromatherapie,
Is het toepassen van etherische oliën ter bevordering van de gezondheid
Probeert het zelfhelende vermogen van de mens te stimuleren
En de aanwezige levensenergie te ondersteunen

De therapeutische eigenschappen van de oliën hebben zowel fysiologische als psychologisch invloed op het menselijk lichaam

-Toepassingen
Kennis van de eigenschappen van de oliën (en de gevaren ervan) is nodig voordat je ermee aan de slag gaat. Elke olie heeft zijn eigen unieke werking en vraagt om een specifieke dosering en toediening.

Etherische olie kan gebruikt worden om klachten te verlichten, maar ook om klachten te voorkomen. fysieke en mentale aandoeningen als luchtweginfecties, spierpijn, stress en depressie kunnen worden verlicht met behulp van etherische oliën.

Dit gebeurt onder andere door:
-Verdampen:
Alle essentiële oliën verdampen gemakkelijk. Het is daarom een prettige manier om een aangename geur en sfeer te creëren in een ruimte.
Aromalamp: Voor kleine ruimtenDoe wat water in het reservoir van een aromalampje en voeg daar een paar druppels (maximaal 6) essentiële olie aan toe. Steek het waxinelichtje in het aromalampje aan en al snel begint de olie te verdampen. Er kan ook een aromasteentje gebruikt worden.
Andere mogelijkheden: wierook, kaars, spray, diffuser

-Stomen en inhaleren:
Stomen is een heel effectieve manier om essentiële oliën te gebruiken.

De geur die men binnenkrijgt via neus en mond, wordt in de mond- en neusholten gefilterd. Via de reukzenuw worden signalen doorgezonden naar de hersenen. De reukzin is een zeer basaal instinct. Het limbische systeem (emoties en geheugen) registreert het voorkomen van een bepaalde geurmolecule. Als reactie daarop komen er in de hersenen chemische stoffen vrij die inwerken op het zenuwstelsel. Het gevolg is dat het lichaam zich (psychisch en/of fysiek) ontspant of wordt gestimuleerd.

Voorbeeld:
Voeg 2 tot 4 druppels essentiële olie toe aan een schaal met heet water. Houdt het hoofd onder een handdoek boven de schaal zolang als nodig is.Twee druppels essentiële olie op het hoofdkussen of op een zakdoek kunnen wonderen doen.

-Contact met de huid
-Essentiële oliën kunnen de huid irriteren.
-Gebruik nooit onverdunde essentiële oliën in contact met de huid (bad of massage), maar vermeng ze met een neutrale olie.
-Gebruik een badolie of massageolie of maak deze zelf.

Als je gedurende een massage essentiële oliën op de huid aanbrengt in de vorm van een massageolie, crème of lotion, kunnen ze plaatselijk op de epidermis (de opperhuid) inwerken.

De voedende basisoliën zoals amandelolie en jojoba voeden de huid, maar komen niet in de bloedbaan terecht. De essentiële oliën daarentegen hebben zeer kleine moleculen die door de epidermis heen, tot de dermis (de lederhuid) de laag die de huid soepel maakt, doordringen. Aangezien de lederhuid rijk voorzien is van haarvaten, kunnen de oliemoleculen langs deze weg in de bloedsomloop komen.

De bloedsomloop is het voornaamste transportsysteem van het lichaam. Essentiële oliën worden via de huid of de slijmvliezen in de bloedsomloop opgenomen. Wanneer ze eenmaal in het bloed zitten, kunnen de moleculen zich laten meevoeren naar die delen van het lichaam waar ze hun werk kunnen verrichten.

Oliën lossen niet op in water, maar blijven drijven op water. Daarom ook in een bad geen pure essentiële oliën gebruiken.

-Baden
Voorbeelden:
Vermeng ca. 10 ml badolie met 4 tot 6 druppels essentiële olie. Het warme badwater bevordert de opname van de essentiële oliën door de huid. Een bad van ca. 15 minuten garandeert een optimale werking van de essentiële oliën. Ook een verzorgend voetbad behoort tot de mogelijkheden. Gebruik daarvoor 2 druppels essentiële olie 5 ml neutrale badolie.

-Huid-(en haar)verzorgingsproducten
Huidolie
Bad- en doucheproducten
Schoonheidsproducten

Bestaande uit natuurlijke neutrale – en etherische oliën
Bevatten geen conserveringsmiddelen, parabenen en paraffine (minerale oliën).

-Massage
Zelf massageolie maken: Meng 2 tot 6 druppels essentiële olie in 10 ml neutrale basisolie. Voor kinderen, ouderen en tijdens de zwangerschap wordt maximaal 1 druppel essentiële olie per 10 ml basisolie aangeraden.

-Indicaties en contra-indicaties
Enkele indicaties met bijpassende etherische oliën:
-Ontspannend en rustgevend: lavendel, marjolein, melisse
-Opbeurend (anti-depressieve werking): bergamot, geranium, mandarijn
-Verwarmend: alle citrussoorten
-Bij luchtwegklachten: (peper)munt, tijm, eucalyptus, den

Contra-indicatie bij alle toepassingen:
-weerstand tegen (specifieke) geuren
Contra-indicaties voor gebruik op de huid:
-aangetoonde allergie voor een van de bestanddelen van de olie
-extreem gevoelige huid (bijv. tijdens of na bestraling)

Alle citrusoliën verhogen de gevoeligheid voor zonlicht (verkleuring van de huid)

Contra-indicaties die gelden voor bepaalde zorgvragers. (bijv. zwangerschap, kinderen, interactie met medicatie)  Dit moet altijd in de literatuur gecheckt worden. Hiervoor kan o.a. de referentie van Tisserand (1995) gebruikt worden. Bij astmapatiënten (en in mindere mate ook bij COPD-patiënten) kunnen klachten verminderen, maar ook verergeren bij het gebruik van etherische oliën door verdamping. Door observatie en overleg met de patiënt kan een goede keuze gemaakt worden. Er dient bij de toepassing van de olie ook rekening gehouden te worden met eventuele contra-indicaties van de zorgverlener.

-Handmassage – olie      
-Amandelolie en amandelbloesem: neutraal
-Lavendel – ontspannend
-Neutraal
-Morgenfris (pompelmoes, palmarosa) – oppepper voor lichaam en geest
-Ontspanning (o.a. geranium, lavendel)
-Ylang-Ylang – versterkend
-Zonnewarmte (o.a. mandarijn, vanille) – verwarmend
-Venkel zoet: vochtafdrijvend, tegen maag-en darmkrampen (contra-indicatie: epilepsie)
-Eucalyptus: antibacteriëel en hoeststillend (contra-indicatie: astma)

 

-Eenvoudige Handmassage – techniek
-Zorg voor een prettige, rustige omgeving
-Bij massage met olie: maak de olie in je eigen handen warm
-Maak contact met de handen, polsen (en onderarmen)
-Houd altijd contact met de zorgvrager (fysiek met minimaal 1 hand; en observeer)
-Strijken (en olie inwrijven) met de hele hand
-Masseren van de hand met beide duimen (gebruik de rest van je hand voor ondersteuning)
-Vingers masseren of draaien met duim en wijsvinger - Gebruik de andere hand voor ondersteuning)
-Bij de eerste keer: Vraag wat de zorgvrager prettig vindt (bijv. veel/weinig kracht/druk)

-Video’s
-https://www.youtube.com/watch?v=9scYPoAWU6E
-https://www.youtube.com/watch?v=-MBtkSWukQA

 

Angela
1: Hoe heb je deze les ervaren?
Ik vond het interessant om meer te leren over de werking van etherische oliën. Ik wist hier namelijk nog niet zo veel vanaf. Ook vond ik het interessant om te leren hoe je een handmassage kan geven, dit zou ik bijvoorbeeld kunnen toepassen op mijn werk. Dit zou bijvoorbeeld bij onrustige bewoners juist ontspannend kunnen werken.

2: Jullie hebben samen een olie uitgekozen om mee te werken. Waarom kozen jullie voor deze olie? Motiveer vanuit de behoeften van de zorgvrager en de zorgverlener.
Zelf heb ik gekozen voor de lavendelolie van kneipp. Ik heb gekozen voor deze olie, omdat deze olie voor ontspanning zorgt. Zelf werk ik op een PG-afdeling en daar komt wel onrust voor onder bewoners. Wanneer je werkt met deze olie, zou dit voor ontspanning kunnen zorgen bij de zorgvrager. Dit heeft natuurlijk ook positieve effecten op de zorgverlener, omdat de zorgvrager dan meer ontspannen is en minder onrust bij zich heeft.

3: Uit welke ingrediënten bestaat de gekozen olie/oliën. Geef de indicatie(s) en evt. contra-indicatie(s) van de etherische olie/oliën.
-De ingrediënten van deze olie zijn:
Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Oil, Helianthus Annuus (Sunflower) Seed Oil, Isopropyl Myristate, Caprylic/Capric Triglyceride, Tocopheryl Acetate, Lavandula Angustifolia (Lavender) Oil, Lavandula Hybrida Oil, Lavandula Angustifolia (Lavender) Extract, Lavandula Latifolia (Lavender) Oil, Lavandula Hybrida Extract, Linalool, Limonene, Geraniol, Coumarin, Tocopherol.

-Indicatie: lavendelolie werkt ontspannend en rustgevend. ontspant na geestelijke en lichamelijke inspanning. De geur harmoniseert en brengt je weer in balans.

-Contra-indicaties: Er zijn geen specifieke contra-indicaties voor lavendel olie, maar wel algemene contra-indicaties.
-Contra-indicatie bij alle toepassingen:
-weerstand tegen (specifieke) geuren
Contra-indicaties voor gebruik op de huid:
-aangetoonde allergie voor een van de bestanddelen van de olie
-extreem gevoelige huid (bijv. tijdens of na bestraling)

Contra-indicaties die gelden voor bepaalde zorgvragers. (bijv. zwangerschap, kinderen, interactie met medicatie). Bij astmapatiënten (en in mindere mate ook bij COPD-patiënten) kunnen klachten verminderen, maar ook verergeren bij het gebruik van etherische oliën door verdamping. Door observatie en overleg met de patiënt kan een goede keuze gemaakt worden.

Er dient bij de toepassing van de olie ook rekening gehouden te worden met eventuele contra-indicaties van de zorgverlener.

4: Op welke manier(en) is de gekozen etherische olie/oliën in te zetten? (denk aan verschillende toepassingen). Zijn er aandachtspunten? Zo ja, welke?
Tijdens de les hebben wij een handmassage gegeven door het gebruiken van oliën. Aandachtspunten bij een handmassage zijn:
-Zorg voor een prettige, rustige omgeving
-Bij massage met olie: maak de olie in je eigen handen warm
-Maak contact met de handen, polsen (en onderarmen)
-Houd altijd contact met de zorgvrager (fysiek met minimaal 1 hand; en observeer)
-Strijken (en olie inwrijven) met de hele hand
-Masseren van de hand met beide duimen (gebruik de rest van je hand voor ondersteuning)
-Vingers masseren of draaien met duim en wijsvinger - Gebruik de andere hand voor ondersteuning)
-Bij de eerste keer: Vraag wat de zorgvrager prettig vindt (bijv. veel/weinig kracht/druk)

5: Heb je al ervaring met het gebruik van etherische olie? Zo ja, welke en wat zijn jouw ervaringen?
Op mijn vorige stage werd wel eens aromatherapie toegepast. Dit werd vaak gedaan als iemand terminaal was of wanneer iemand bedlegerig was. Er werd dan een apparaat op de kamer neergezet waar je een etherische olie in kon doen, zodat de kamer lekker ging ruiken.

6: Zou je het gebruik van etherische oliën in de praktijk kunnen/willen toepassen? Leg je antwoord uit en benoem hierbij evt. een doelgroep.
Ja, je zou dit zeker in de praktijk kunnen toepassen. Mensen kunnen bijvoorbeeld rustiger worden van een bepaalde geur. Als iemand veel onrust bij zich heeft, dan kan een ontspannende olie misschien wel helpen. Het gebruik van etherische oliën, zou je dus bijvoorbeeld bij ouderen met dementie kunnen gebruiken.

7:Je hebt in deze les drie vormen van complementaire zorg gecombineerd (gebruik van etherische olie, massage en muziek). Wat vind je ervan om verschillen vormen/interventies te combineren?
Kun je ook andere vormen/interventies van complementaire zorg bedenken, waarmee je het gebruik van etherische oliën kunt combineren? Beschrijf enkele combinaties.
Zelf vindt ik dit goed, omdat je dan verschillende dingen met elkaar combineert die elkaar kunnen aanvullen. Een massage met een ontspannende etherische olie kan al ontspannend en rustgevend werken, maar wanneer er rustige muziek op de achtergrond afspeelt, kan dit voor nog meer ontspanning zorgen.

Je zou bijvoorbeeld kunnen stomen of inhaleren. De geur die men binnenkrijgt via neus en mond, wordt in de mond- en neusholten gefilterd. Via de reukzenuw worden signalen doorgezonden naar de hersenen. De reukzin is een zeer basaal instinct. Het limbische systeem (emoties en geheugen) registreert het voorkomen van een bepaalde geurmolecule. Als reactie daarop komen er in de hersenen chemische stoffen vrij die inwerken op het zenuwstelsel. Het gevolg is dat het lichaam zich (psychisch en/of fysiek) ontspant of wordt gestimuleerd.

Je zou ook een etherische olie kunnen verdampen. Alle oliën verdampen gemakkelijk. Het is daarom een prettige manier om een aangename geur en sfeer te creëren in een ruimte.

Julia: 

  1. HOE HEB JE DEZE LES ERVAREN? ​

Ik vond de les interessant, ook omdat ik deze oliën vaak thuis ook al gebruik, het is leuk om te kijken wat je eigenlijk allemaal met de oliën kunt doen.

  1. JULLIE HEBBEN SAMEN EEN OLIE UITGEKOZEN OM MEE TE WERKEN. WAAROM KOZEN JULLIE VOOR DEZE OLIE? MOTIVEER VANUIT DE BEHOEFTEN VAN DE ZORGVRAGER EN DE ZORGVERLENER. ​

Ten eerste had de olie een lekkere geur maar ik vond deze olie ook een ontspannende werking hebben.

  1. UIT WELKE INGREDIËNTEN BESTAAT DE GEKOZEN OLIE/OLIËN. GEEF DE INDICATIE(S) EN EVT. CONTRA-INDICATIE(S) VAN DE ETHERISCHE OLIE/OLIËN.​
  2. Lavendel olie brengt balans: ze kan ingezet worden in uiteenlopende situaties van vermoeidheid tot overactiviteit, zowel op geestelijk als op lichamelijk niveau.

    geest en zenuwstelsel
    - zwakke zenuwen, zenuwspanningen, slapeloosheid, irritaties, depressies, onrust en rusteloosheid, emotionele crisis en conflicten
    - helpt bij het loslaten van negatieve ervaringen uit het verleden
    - uitstekend hulpmiddel bij het loslaten van verslavingen

    luchtwegen
    - infecties in de keel, bronchien, voorhoofdsholten en het slijmvlies van de luchtwegen
    - verkoudheid, zowel in de winter als in de zomer:
    a) in de winter, met symptomen zoals koorts met veel rillingen, en hoesten met slijm dat wit of doorzichtig is, en pijn over het hele lichaam
    b) in de zomer, met symptomen zoals hoge koorts met enige rillingen, en hoesten met slijm dat droog is of dik en geel-groen, en pijn in de nek en schouders

    hart en bloedvaten
    - stimuleert het hart en bevordert de circulatie van het bloed, bij hartkloppingen met kortademigheid, vermoeidheid en gevoelens van kou (in een dergelijk beeld zijn de hartkloppingen het gevolg van een te kort aan energie, waardoor het bloed niet op regelmatige wijze kan circuleren)
    - kalmeert het hart bij hartkloppingen met gejaagdheid, onrust en een verhoogde lichaamstemperatuur

    spijsverteringssysteem
    - indigestie met pijn en krampen in de buik, winderigheid en misselijkheid, die erger worden met toename van emoties en stress
    - gebrek aan eetlust (anorexia nervosa)

    gynecologisch systeem 
    - gynecologische klachten, zoals onregelmatige menstruatie of een menstruatie die te laat is met pijn, krampen en gemoedswisselingen
    - overgangsstoornissen

    urogenitaal systeem
    - incontinentie en pijn of moeite met urineren
    - vaginale afscheiding (wit of transparant) - gebruik als douche

    huid
    - huidirritaties en jeuk, ontstekingen en wonden van allerlei aard zoals brandwonden, snijwonden, insectenbeten
    - eczeem en psoriasis
    - droge huid, verouderende huid
    - huidschimmels en bacteriele infecties

    spieren en gewrichten
    - artritis en reumatiek met pijn en ongemak in spieren en gewrichten
    - verwondingen, zoals zwelling en verstuiking
    - spierpijn van allerlei aard

 


Lavendel olie Dosering en Applicatie
- huidontstekingen: maximaal 1 druppel per eetlepel massage olie (1%)
- huid: maximaal 15 druppels per theelepel basis olie (verhoudingsgewijs is dit 15% van de olie)
- bad: 10 druppels, vermengd met een emulgator (bv. badolie of baddouche)


Lavendel olie Contra-indicatie en waarschuwing
- geen


Lavendel olie Diversen
- goed te combineren met alle aromatische olien

 

  1. OP WELKE MANIER(EN) IS DE GEKOZEN ETHERISCHE OLIE/OLIËN IN TE ZETTEN? (DENK AAN VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN). ZIJN ER AANDACHTSPUNTEN? ZO JA, WELKE?​

zie bovenstaande

 

  1. HEB JE AL ERVARING MET HET GEBRUIK VAN ETHERISCHE OLIE? ZO JA, WELKE EN WAT ZIJN JOUW ERVARINGEN?​

Vooral lavendel olie voor de ontspanning.

  1. ZOU JE HET GEBRUIK VAN ETHERISCHE OLIËN IN DE PRAKTIJK KUNNEN/WILLEN TOEPASSEN? LEG JE ANTWOORD UIT EN BENOEM HIERBIJ EVT. EEN DOELGROEP.​

Ik zou het kunnen gebruiken in de zorg bij dementerende ouderen om evt. meer rust te creëren

  1. JE HEBT IN DEZE LES DRIE VORMEN VAN COMPLEMENTAIRE ZORG GECOMBINEERD (GEBRUIK VAN ETHERISCHE OLIE, MASSAGE EN MUZIEK). WAT VIND JE ERVAN OM VERSCHILLEN VORMEN/INTERVENTIES TE COMBINEREN? KUN JE OOK ANDERE VORMEN/INTERVENTIES VAN COMPLEMENTAIRE ZORG BEDENKEN, WAARMEE JE HET GEBRUIK VAN ETHERISCHE OLIËN KUNT COMBINEREN? BESCHRIJF ENKELE COMBINATIES.​

​Supplementen en oliën om rust te creëren en te zorgen voor een beter hart- en vaatstelsel met lavendel olie bijvoorbeeld.

 

Winanda: 

  1. Ik vond vooral het gedeelte van de les waarbij wij uitleg kregen over de oliën en wat alle oliën precies deden en waarvoor het gebruikt werd erg interessant. Ik vond het erg verrassend dat veel van deze oliën ook daadwerkelijk genezende werking hadden en dat ze in bepaalde medicijnen zitten. Zo weet je precies welke soort olie je voor welke soort therapie kan gebruiken.
  2. Zelf heb ik gekozen voor de lavendelolie omdat deze een ontspannende werking heeft. Ik werk veel in de ouderenzorg en merk dat sommige cliënten snel overprikkeld raken. In zo’n situatie zou je bijvoorbeeld een handmassage kunnen geven met een lavendelolie om de bewoner wat te laten ontspannen en de bewoner een beetje te ontzien van prikkels.

  3. -De ingrediënten van deze olie zijn:
    Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Oil, Helianthus Annuus (Sunflower) Seed Oil, Isopropyl Myristate, Caprylic/Capric Triglyceride, Tocopheryl Acetate, Lavandula Angustifolia (Lavender) Oil, Lavandula Hybrida Oil, Lavandula Angustifolia (Lavender) Extract, Lavandula Latifolia (Lavender) Oil, Lavandula Hybrida Extract, Linalool, Limonene, Geraniol, Coumarin, Tocopherol.

    -Indicatie: lavendelolie werkt ontspannend en rustgevend. ontspant na geestelijke en lichamelijke inspanning. De geur harmoniseert en brengt je weer in balans.

    -Contra-indicaties: Er zijn geen specifieke contra-indicaties voor lavendel olie, maar wel algemene contra-indicaties.
    -Contra-indicatie bij alle toepassingen:
    -weerstand tegen (specifieke) geuren
    Contra-indicaties voor gebruik op de huid:
    -aangetoonde allergie voor een van de bestanddelen van de olie
    -extreem gevoelige huid (bijv. tijdens of na bestraling)

    Contra-indicaties die gelden voor bepaalde zorgvragers. (bijv. zwangerschap, kinderen, interactie met medicatie). Bij astmapatiënten (en in mindere mate ook bij COPD-patiënten) kunnen klachten verminderen, maar ook verergeren bij het gebruik van etherische oliën door verdamping. Door observatie en overleg met de patiënt kan een goede keuze gemaakt worden.

    Er dient bij de toepassing van de olie ook rekening gehouden te worden met eventuele contra-indicaties van de zorgverlener.

  4. Door middel van een handmassage/voetmassage voor een extra beetje ontspanning. Een geurstokje of geurolie voor in de huiskamer om een ontspannen en rustige sfeer te creëren.
  5. Zelf heb ik nog geen eerdere ervaringen opgedaan in het werken met etherische oliën. Bij de nncz waar ik werk en stage heb gelopen zijn ze nog niet bezig met complementaire zorg. Bij onze instelling ligt de nieuwe hand eigenlijk meer op het welzijn van de mens d.m.v. meer activiteiten en meer begeleiding op de woongroepen.
  6. Ik zou het gebruik van etherische oliën wel in de praktijk willen brengen bij ons op de afdelingen. Ik werk op afdelingen waar pg en somatiek op 1 groep zitten en daardoor is het wel lastig om veiligheid te waarborgen. Daarom zou ik het liefst de handmassage/voetmassage in de praktijk willen brengen, omdat dit qua veiligheid het makkelijkst is om in te zetten zonder eerst overleg te moeten plegen met hogere hand.
  7. Ik vind het gebruik van muziek een belangrijke factor in het werken met etherische oliën. Om goed te kunnen ontspannen is het belangrijk om weinig prikkels om je heen te ervaren, zodat je ook echt je gedachten uit kan schakelen. Wanneer iemand tijdens de massage zal gaan praten, moet er alsnog nagedacht worden en ik vind dat je dit moet voorkomen om echt te kunnen ontspannen.